Rozwód 2023: wymogi, przebieg rozprawy, koszty i czas trwania, czyli wszystkie istotne informacje w pigułce

Przepisy stale się zmieniają, tak samo jak zmienia się obłożenie sądów i obowiązujące koszty postępowania. Tym samym, czytając artykuły dotyczące rozwodu, możesz natknąć się na wiele informacji, które straciły już na aktualności. W tym artykule omówimy więc obowiązujące realia, jeśli chodzi o rozwód w 2023 roku. Dzięki temu możesz mieć pewność, że przedstawione tu koszty, procedury i zasady prowadzenia postępowania są zgodne z aktualnymi normami.

Sprawa rozwodowa – jak obecnie przebiega?

Nie ma innej możliwości uruchomienia postępowania rozwodowego niż złożenie pozwu. Pozew ma natomiast to do siebie, że składa go jedna ze stron sporu (powód), podczas gdy druga jest pozwanym.

Co to oznacza dla was, rozwodzących się małżonków? Nawet jeśli pozostajecie całkowicie zgodni co do rozwiązania waszego małżeństwa i warunków, na jakich ma to nastąpić, nie macie możliwości złożenia zgodnego wniosku, jak np. przy zgodnej separacji małżeńskiej. Musicie więc zdecydować, któremu z was przypadnie tytuł pozwanego, a tym samym które z was przygotuje i złoży pozew przeciw drugiej stronie.

O tym, jak napisać i złożyć pozew o rozwód, przeczytasz w osobnym artykule w naszej Bazie Wiedzy. Nie będziemy więc powielać tych samych informacji. W tym miejscu przypomnijmy tylko, że żeby sąd orzekł rozwód, musi stwierdzić, że między małżonkami doszło do trwałego i całkowitego rozkładu pożycia małżeńskiego. Oznacza to, że w pozwie musisz przedstawić dowody i argumenty na potwierdzenie ustania między wami więzi duchowej, gospodarczej i fizycznej oraz wykazać, że nie ma perspektyw na zmianę tej sytuacji.

O co sąd pyta podczas postępowania rozwodowego?

Załóżmy więc, że pozew został złożony prawidłowo i sąd wyznaczył termin rozprawy. Tylko w przypadku całkowitej zgodności macie szansę, by wszystko zakończyło się w trakcie jednej wizyty w sądzie. Zwykle jednak odbędzie się ich więcej.

Na początku sąd przesłucha każdego z was, by ustalić, czy rozkład łączących was więzi jest rzeczywiście zupełny i trwały. Jeśli dodatkowo zdecydujecie się na orzekanie o winie, będzie też próbował dojść do tego, kto odpowiada za rozpad waszego małżeństwa.

Znaczenie będą mieć też wszystkie okoliczności wpływające na decyzję sądu w kontekście władzy rodzicielskiej, opieki i kontaktów z waszymi wspólnymi małoletnimi dziećmi. W odniesieniu do alimentów sąd będzie też chciał poznać waszą sytuację majątkową, możliwości zarobkowe oraz zakres usprawiedliwionych potrzeb waszych dzieci.

Jakie dowody przeprowadzi sąd podczas sprawy rozwodowej?

W trakcie postępowania sąd będzie też przeprowadzał zgłoszone przez was dowody mające za zadanie poprzeć wasze stanowisko i dowieść waszych racji. To, jakie dowody warto przedstawić w danej sprawie, zależy głównie od tego, o co wnosisz, jakie są między wami punkty sporne i czy macie wspólne małoletnie dzieci.

Wśród popularnych dowodów można wymienić przede wszystkim dokumenty, faktury, zdjęcia, nagrania, a także przesłuchania świadków. Często też sąd porozmawia z samymi małoletnimi, bo rozstrzygając kwestie bezpośrednio ich dotyczące, musi kierować się przede wszystkim ich dobrem.

Pamiętaj, że sąd ma prawo pominąć spóźnione dowody. Bardzo ważne jest więc, by od początku przygotować się do sprawy rozwodowej, obmyślić całą strategię i zgłosić wnioski dowodowe w pozwie lub odpowiedzi na pozew (w zależności od tego, czy jesteś powodem, czy pozwanym). W opracowaniu strategii i zgromadzeniu dowodów może pomóc Ci adwokat rozwodowy.

O czym sąd orzeka w wyroku rozwodowym?

Wbrew pozorom w wyroku rozwodowym sąd reguluje naprawdę wiele kwestii. Orzeka o:

• rozwiązaniu waszego małżeństwa;
• winie za rozkład pożycia małżeńskiego (chyba że złożycie wspólny wniosek o odstąpienie o orzekaniu o winie);
• władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi;
• kontaktach z dziećmi;
• zakresie obowiązków ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dzieci przez każdego z was;
• sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania;
• ewentualnej eksmisji (jeżeli postępowanie jednego z was jest „rażąco naganne”, a druga strona złoży wniosek o eksmisję);
• podziale wspólnego mieszkania lub przyznaniu go jednemu z was na własność (po spełnieniu dodatkowych warunków przewidzianych w przepisach);
• podziale majątku wspólnego, o ile nie spowoduje to nadmiernego wydłużenia postępowania.

Ile kosztuje sprawa rozwodowa w 2023 roku?

Jedną z ważnych kwestii dla osób biorących rozwód zdecydowanie są koszty takiego postępowania. I nic dziwnego, bo cała procedura często wiąże się z niemałymi wydatkami. Co to jednak oznacza w praktyce? Przyjrzyjmy się wszystkim kosztom, jakie pociąga za sobą rozwód w 2023 roku.

Pierwsza kwestia to opłata sądowa za pozew rozwodowy, która zgodnie z obecnymi przepisami wynosi 600 złotych. Jeśli jednak nie będziecie orzekać o winie, otrzymasz zwrot połowy tej kwoty, czyli 300 złotych.

Jeśli dodatkowo zdecydujesz się na pomoc adwokata, to musisz również opłacić pełnomocnictwo – to koszt 17 złotych. Do tego dochodzi oczywiście wynagrodzenie adwokata. Niestety w tym przypadku trudno wskazać jedną konkretną kwotę, bo wiele zależy od tego, jakie stawki ma dany prawnik oraz jak długa i skomplikowana będzie cała sprawa. Zakres jest tak szeroki, że niestety nie pozwoli Ci precyzyjnie ocenić kosztów: w przypadku prostych spraw może to być ok. 1500 złotych, a przy tych szczególnie skomplikowanych – nawet dziesięć razy więcej.

Jeśli macie wspólne małoletnie dzieci i zdecydujesz się na zabezpieczenie kontaktów z dziećmi, to musisz liczyć się z kolejnym wydatkiem rzędu 100 złotych.

Dodatkowe koszty pojawią się także w razie złożenia wniosku o eksmisję ze wspólnego gospodarstwa – 200 złotych.

Wydatki po sprawie rozwodowej

Koszty związane z rozwodem nie kończą się jednak tuż po wydaniu wyroku rozwodowego. Zwykle pozostaje jeszcze kilka kwestii do uregulowania.

Po pierwsze, jeśli chcesz wrócić do dawnego nazwiska, to konieczne będzie wniesienie opłaty skarbowej wysokości 11 złotych.

Najważniejszą kwestią po rozwodzie prawdopodobnie będzie jednak podział majątku wspólnego. Wprawdzie sąd może je przeprowadzić także w ramach samej sprawy rozwodowej, ale tylko pod warunkiem, że nadmiernie nie wydłuży to całego postępowania. Jeśli więc nie jesteście w pełni zgodni co do podziału majątku, prawdopodobnie będziecie musieli całą sprawą zająć się w osobnym postępowaniu.

I tutaj pojawiają się już konkretne wydatki. Zgodny podział majątku będzie was kosztować 300 złotych. W przypadku spornego podziału majątku musicie już liczyć się ze znacznie większą kwotą – 1000 złotych. Zwykle też w skład takiego majątku wspólnego wchodzi nieruchomość. Zanim sąd dokona jej podziału, musi ustalić jej wartość. A do tego potrzebna będzie wycena biegłego dotycząca wartości nieruchomości, która – w zależności od konkretnej sytuacji – może wynosić od 600 do nawet 3000 złotych.

Konieczne może się również okazać przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, co pociąga za sobą kolejne ok. 200 złotych. W przypadku braku zgodności co do opieki i kontaktów z dziećmi sąd może powołać również Opiniodawczy Zespół Sądowych Specjalistów, co oznacza wydatek 500-2000 złotych.

Jak więc widzisz, im więcej punktów spornych między wami, tym wyższe koszty postępowania zwykle poniesiecie.

Kto ponosi koszty rozwodu?

Podobnie jak w przypadku innych postępowań, opłaty będą obciążać tę stronę, która przegra sprawę. W przypadku rozwodu oznacza to, że będzie to osoba uznana za winną rozkładowi pożycia małżeńskiego. Wtedy to ona będzie musiała pokryć koszty postępowania, w tym koszty pełnomocnika.

To oczywiście wymaga jednak, żeby sąd orzekał o winie, a po drugie – by uznał wyłączną winę drugiej strony. Jeśli natomiast odstąpicie od orzekania o winie albo sąd uzna, że każde z was ponosi odpowiedzialność za zakończenie małżeństwa, koszty będą dzielić się po równo.

Ile trwa rozwód w 2023 roku?

Rozwód oznacza dla Ciebie wiele stresu, wiele czasu, który musisz poświęcić, jak również wiele kosztów, które rosną, gdy sprawa się przeciąga. Nic więc dziwnego, że prawdopodobnie chcesz, by całe postępowanie zakończyło się jak najszybciej.

Niestety nie da się precyzyjnie przewidzieć, ile będzie trwał Twój rozwód. Jak pewnie wiesz już z poprzednich akapitów, znaczenie ma tu naprawdę wiele czynników. Gdy odstąpicie od orzekania o winie, nie macie wspólnych małoletnich dzieci i żadnych punktów spornych, istnieje szansa, że sprawa zakończy się już nawet na pierwszej rozprawie.

Z drugiej strony im więcej kwestii sąd musi rozstrzygnąć i im mniej jesteście skłonni wypracować jedno wspólne stanowisko, tym więcej dowodów będziecie przedstawiać, a siłą rzeczy – tym więcej rozpraw wyznaczy sąd. Między każdą taką rozprawą upłynie natomiast kilka miesięcy. Ile dokładnie – to zależy od konkretnego sądu i jego obłożenia. Najczęściej odstęp między każdą wizytą w sądzie będzie wynosił 2-4 miesiące. Jak łatwo zauważyć, oznacza to, że przy dużym konflikcie między małżonkami cała sprawa może ciągnąć się nawet latami. Tym bardziej, że wydanie wyroku nie oznacza definitywnego końca – można jeszcze wnieść apelację, a wtedy postępowanie będzie toczyć się przed sądem drugiej instancji.

Jeśli chcesz przyspieszyć całą procedurę, to po pierwsze możesz spróbować porozumieć się z małżonkiem (jeśli nie jesteście w stanie rozmawiać sami, możecie poprosić o wsparcie mediatora). Warto też rozważyć skorzystanie z pomocy adwokata, który pomoże Ci przygotować optymalną strategię procesową. A skoro już o adwokacie mowa, to odpowiedzmy na jeszcze jedno często pojawiające się pytanie – czy jego pomoc naprawdę jest niezbędna?

Czy potrzebujesz pomocy adwokata od rozwodów?

Przepisy nie nakładają na Ciebie obowiązku korzystania z pomocy adwokata rozwodowego. Możesz więc zdecydować, że poradzisz sobie na własną rękę. Warto jednak wspomnieć o kilku kwestiach:

• Działając samodzielnie, masz wprawdzie nieco łatwiej, jeśli chodzi np. o kwestię uzupełniania braków formalnych. Sąd na pewno nie będzie Ci jednak przypominał o niedopatrzeniach z Twojej strony (np. braku zgłoszenia wniosku dowodowego czy podniesienia jakiegoś zarzutu, który może wpłynąć na dalszy rozwój sprawy). Musi pozostać bezstronny;
• Przepisy są skomplikowane, a każde niedopatrzenie z Twojej strony rzutuje na przyszłość Twoją i Twoich dzieci. A przecież mowa tu o naprawdę ważnych sprawach, takich jak alimenty, władza rodzicielska czy podział wspólnego majątku;
• Wsparcie adwokata oznacza też dla Ciebie poczucie bezpieczeństwa i duże odciążenie. To nie Ty musisz wówczas zajmować się formalnościami, szukać odpowiedzi na każde pytanie w internecie (a tam nie dość, że wiele informacji jest niezgodnych z prawdą, to może być już nieaktualnych). Nie Ty przygotowujesz pisma, zaczytujesz się w przepisy, nie Ty musisz pilnować terminów;
• Adwokat rozwodowy czuwa nad wszystkim i dzięki wiedzy, a przede wszystkim doświadczeniu, jest w stanie wypracować dla Ciebie najbardziej korzystne rozwiązania. Czuwa też nad całym przebiegiem sprawy i rozwiewa wszystkie Twoje wątpliwości;
• Kiedy druga strona korzysta z pomocy adwokata i Ty też zdecydujesz się na pomoc pełnomocnika, masz poczucie, że panuje równy układ sił i czujesz się pewniej.

Z drugiej strony zatrudnienie adwokata to oczywiście koszty. A na początku sprawy rozwodowej nie masz żadnej gwarancji, że druga strona zostanie uznana całkowicie winna rozpadowi małżeństwa i wszystkie te wydatki później Ci zwróci. To Ty musisz zdecydować, czy wyżej wymienione korzyści są warte swojej ceny. Jedno natomiast jest pewne – uważne przemyślenie tej decyzji ma ogromne znaczenie.