Mediacje w sprawach karnych

Nie każde rozstrzygnięcie sprawy karnej musi pozostawać jedynie w gestii sądu. Same strony również mają wpływ na wynik postępowania. Umożliwia im to mediacja w sprawach karnych. Dzięki niej oskarżony i pokrzywdzony zyskują szansę na współdecydowanie w swojej sprawie i wypracowanie ugodowego rozwiązania, które usatysfakcjonuje ich obu. 

Czym jest mediacja w sprawach karnych?

Mediacja karna to sposób na rozwiązanie konfliktu poza salą sądowa. Pozwala stronom wypracować wspólne rozwiązanie przy pomocy mediatora, który ma za zadanie wspierać przebieg negocjacji. Co ważne, mediator pozostaje całkowicie bezstronny – nie narzuca swojego zdania i nie opowiada się po żadnej ze stron. Czuwa natomiast nad prowadzeniem dialogu i znalezieniem takiego rozstrzygnięcia sprawy, na które obie strony chcą przystać. Mediacja w sprawach karnych nawiązuje do idei sprawiedliwości naprawczej, zapewniając pokrzywdzonemu możliwość aktywnego udziału w postępowaniu. Może on więc z jednej strony czuć się bezpiecznie, wyrażając swoje zdanie, z drugiej – oddziaływać na wynik toczącej się sprawy. Jednocześnie mediacja jest poufna. Oznacza to, że udziału w niej nie można traktować jako przyznania się do winy, a to, co podczas negocjacji wypowiedzą strony, nie może stanowić dowodu w sprawie. Wypracowana w wyniku mediacji ugoda ma natomiast wpływ na wymiar kary oskarżonego, a w przypadku spraw z oskarżenia prywatnego skutkuje nawet umorzeniem postępowania.

Kiedy możliwa jest mediacja w sprawach karnych?

Inicjatywę skierowania sprawy karnej czy wykroczeniowej do mediacji posiadają:

• Policja i Prokurator – na etapie postępowania przygotowawczego
• sąd – w toku całego procesu
• strony
• sąd penitencjarny – na etapie odbywania kary pozbawienia wolności
• sąd wykonujący orzeczone kary – w czasie postępowania wykonawczego.

W każdym wypadku mediacja wymaga jednak zgody stron. Postępowanie mediacyjne prowadzone jest przez mediatora wybranego przez oskarżonego i pokrzywdzonego albo wskazanego przez sąd i zaakceptowanego przez strony. Istnieją dwa sposoby przeprowadzenia mediacji – w postaci bezpośredniej lub bez osobistego kontaktu.

W efekcie przeprowadzonych negocjacji może dojść do zawarcia ugody na mocy wypracowanego porozumienia. Taka ugoda nie ma jednak mocy prawnej i inaczej niż w postępowaniu cywilnym nie kończy toczącego się postępowania. Mimo osiągnięcia porozumienia przez oskarżonego i pokrzywdzonego w sprawie musi jeszcze zapaść wyrok. Nie zmienia to jednak faktu, że ugoda w sprawie karnej zawiera zgodne deklaracje stron co do sposobu zakończenia sprawy. Przy rozstrzygnięciu sąd weźmie więc pod uwagę wypracowane ustalenia. Tym samym, zawierając ugodę sprawca zyskuje szansę na nadzwyczajne złagodzenie kary czy odstąpienie od jej wymierzenia. Niejednokrotnie też w treści ugody oskarżony zobowiązuje się do dobrowolnego poddania się karze i wniosek ten również sąd uwzględnia. Nie oznacza to jednak, że przystąpienie do mediacji zobowiązuje strony do wypracowania porozumienia. W każdej chwili mogą one bowiem wycofać się z negocjacji, a brak zawarcia ugody nie niesie ze sobą żadnych negatywnych konsekwencji.

Jakie zalety ma mediacja w sprawach karnych?

Mediacja w sprawach karnych wiąże się z wieloma korzyściami, które sprawiają, że oskarżony i pokrzywdzony niejednokrotnie decydują się z niej skorzystać. Przede wszystkim podjęcie próby porozumienia z drugą stroną pozwala na znacznie szybsze załatwienie sprawy. Wypracowanie wspólnego stanowiska i zawarcie ugody oznacza bowiem ograniczenie prowadzonego w toku sprawy postępowania dowodowego. To bowiem znacząco wpływa nie tylko na czas trwania całej sprawy, ale także na koszty jej prowadzenia. Co więcej, mediacja w sprawach karnych i późniejsze zawarcie ugody są szansą dla pokrzywdzonego na uniknięcie ponownego przeżywania całej sytuacji podczas przesłuchania poszczególnych świadków czy biegłych. Prowadząc negocjację, pokrzywdzony zyskuje też satysfakcję psychiczną. Może bowiem skonfrontować się ze sprawcą czynu, opowiedzieć o swojej krzywdzie, a czasem poznać motywy jego postępowania. Dla oskarżonego to z kolei okazja do przyjęcia odpowiedzialności za swoje zachowanie, przeproszenia i wyrażenia skruchy. Zawarcie ugody może też wiązać się z orzeczeniem łagodniejszej kary, a w niektórych przypadkach nawet warunkowym jej zawieszeniem czy warunkowym umorzeniem postępowania.

Jak skutecznie przeprowadzić mediacje w sprawach karnych?

Jeśli strony zdecydują się na mediację karną, nie muszą uczestniczyć w niej same. Na spotkaniu z mediatorem mogą być obecni także ich pełnomocnicy. Jeśli więc chcesz podjąć negocjacje z drugą stroną, skorzystaj z naszej pomocy. W ten sposób zyskasz:

• pewność – przeanalizujemy Twoją sytuację, ocenimy, czy sprawa nadaje się do mediacji i skontaktujemy się z drugą stroną, by zachęcić ją do podjęcia negocjacji

• profesjonalną pomoc – będziemy reprezentować Cię na każdym etapie postępowania, pomożemy Ci zdefiniować najważniejsze potrzeby i zadbamy o najlepsze możliwe dla Ciebie rozstrzygnięcie sprawy

• wsparcie – w oparciu o naszą wiedzę i doświadczenie wyjaśnimy Ci skutki prawne podjętych decyzji i upewnimy się, że Twoje interesy są odpowiednio zabezpieczone.